Tổng quan Phú Yên

ĐỊA LÝ, KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI

TỈNH PHÚ YÊN

Phú Yên là tỉnh ven biển Nam Trung Bộ, nằm ở phía Đông dãy Trường Sơn, có vị trí địa lý và giao thông tương đối thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội. Phú Yên có diện tích tự nhiên là 5.025,96 km², chiếm 1,52% diện tích cả nước. Tỉnh có chiều dài bờ biển là 189 km, trong đó có nhiều bãi biển đẹp và danh lam thắng cảnh nổi tiếng như Gành Đá Đĩa, Mũi Điện, Tháp Nhạn, Vịnh Xuân Đài...

Theo điều tra dân số năm 2022, tỉnh Phú Yên có 942.500 người, trong đó 353.300 người (37,49%) sống ở thành thị và 589.200 người (62,51%) sống ở nông. Dân tộc Kinh chiếm đa số, ngoài ra còn có các dân tộc thiểu số như Ê Đê, Chăm, Hrê, Cơ Ho... Độ tuổi trung bình của người dân tỉnh Phú Yên là 34,5 tuổi, trong đó nam là 33,8 tuổi và nữ là 35,1 tuổi. Tỉnh có tỷ lệ già hóa dân số là 10,8%, thấp hơn mức trung bình cả nước (12,1%).

Theo số liệu năm 2022, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh Phú Yên là 59.985 tỉ đồng (tương đương 2,54 tỉ USD), trong đó nông nghiệp chiếm 16%, công nghiệp và xây dựng chiếm 30%, dịch vụ chiếm 54%. Thu nhập bình quân đầu người của tỉnh là 51,36 triệu đồng (tương đương 2.214 USD), tăng 8% so với năm 2021. Mật độ dân số trung bình của tỉnh Phú Yên là 187 người/km², thấp hơn mức trung bình cả nước (311 người/km²). Mật độ dân số cao nhất thuộc thành phố Tuy Hòa (1.008 người/km²), thấp nhất thuộc huyện Sông Hinh (64 người/km²).

Tỉnh Phú Yên được chia thành 09 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm 1 thành phố, 2 thị xã và 6 huyện. Thành phố Tuy Hòa là tỉnh lỵ và trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, du lịch của tỉnh. Các đơn vị hành chính cấp huyện của tỉnh Phú Yên được liệt kê như sau:
01. Thành phố Tuy Hòa
02. Thị Xã Sông Cầu
03. Thị xã Đông Hòa
04. Huyện Tuy An
05. Huyện Sơn Hòa
06. Huyện Sông Hinh
07. Huyện Phú Hòa
08. Huyện Đồng Xuân
09. Huyện Tây Hòa

Tỉnh Phú Yên có lịch sử lâu đời và giàu truyền thống cách mạng. Theo các tài liệu sử liệu, Phú Yên được thành lập vào năm 1611, khi Nguyễn Phúc Nguyên cai trị Đàng Trong (Nam Bộ) và chia đất ra làm 12 châu (tương đương với 12 tỉnh ngày nay), trong đó có châu Phú Yên.

Trong quá trình phát triển, Phú Yên đã trải qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau, từ thời phong kiến đến thời thuộc địa Pháp, từ thời kháng chiến chống Pháp đến thời kháng chiến chống Mỹ, từ thời kỳ xây dựng CNXH đến thời kỳ đổi mới.

Trong các giai đoạn lịch sử đó, Phú Yên đã có nhiều sự kiện và nhân vật lịch sử nổi bật, như cuộc khởi nghĩa Lâm Sơn của Nguyễn Nhạc vào cuối thế kỷ 18, cuộc khởi nghĩa Cần Vương của Nguyễn Thành Long vào cuối thế kỷ 19, cuộc khởi nghĩa Đông Kinh Nghĩa Thục của Nguyễn Thành Long vào đầu thế kỷ 20, cuộc khởi nghĩa Nam Kì Khởi Nghĩa của Nguyễn Thành Long vào năm 1940...