Nhìn từ bên ngoài, chả dông cũng giống các loại chả khác với lớp bánh tráng mỏng, gói nhân bên trong và chiên vàng đều. Tuy nhiên, nguyên liệu để chế biến ra món ăn này đặc biệt thay vì nhân thịt heo hay bò, người dân địa phương ở đây sử dụng thịt từ con dông (trông tựa như rắn mối hay kỳ nhông), làm nguyên liệu chính.

Con dông lớn khoảng 2 ngón tay, thường sống ở những địa hình nhiều đất cát nên Phú Yên là nơi sinh sống thích hợp của dông. Tầm cuối xuân đầu hè là mùa sinh sản của dông, chúng sẽ mập mạp và thịt dai hơn. Thông thường có hai phương pháp bắt dông là đào cát và bẫy. Những người đi bắt dông phải dùng cuốc xẻng để đào tới tận cùng của hang mới bắt được. Cách thứ hai đơn giản hơn, người đi câu chỉ cần đặt bẫy trước hang và chờ dông đi ra ngoài kiếm ăn. Trung bình một ngày, những người đi bắt dông thu được vài chục con.

CÁC MÓN NGON LÀM TỪ CHẢ DÔNG

1. Chả dông - chả ram

Thành phần không thể thiếu để tạo nên mùi thơm cũng như lấn át đi mùi vị đặc trưng của dông là sả và nấm mèo. Khi tất cả nguyên liệu thấm đều thì cuốn nhân vào trong miếng bánh tráng mỏng rồi rán ngập dầu. Khi những cuốn chả đã chín vàng đều, đợi ráo dầu là có thể thưởng thức. Món chả ram ăn kèm với rau sống, dưa chua và nước chấm đặc trưng của vùng Phú Yên.

2. Cháo dông

Thịt dông sau khi xay nhuyễn sẽ được xào sơ qua bằng dầu ăn. Gạo dùng nấu cháo phải là loại gạo thơm, ngâm sơ qua nước đến khi nồi nước thịt dông sôi thì đổ gạo vào đun một lúc rồi nêm thêm muối mắm, bột nêm, hành tiêu…

3. Dông nướng

Dông nướng có hai cách chế biến: dông nướng nguyên con và xay nhuyễn. Món dông nướng được ăn kèm rau thơm, cà chua, dưa leo cùng chén muối ớt chanh đường.

• Dông nướng nguyên con: người đầu bếp làm sạch để nguyên con dông rồi ướp gia vị và nướng qua lửa than, lửa được điều chỉnh sao cho không quá nóng và thường xuyên trở vỉ nướng để thịt chín đều mà không bị khô.
• Dông nướng xay nhuyễn: con dông sau khi làm sạch, được ướp gia vị như thịt dông nấu cháo. Tuy nhiên món ăn này phải dùng lá mãng cầu cuốn thịt dông thành từng miếng bằng ngón tay cái rồi nướng bằng lò than.